فهرست مطالب
مدل کسب و کار باز چیست؟
جمله ” چرخ رو نباید دوباره اختراع کرد “مصداق بارز “مدل کسب و کار باز” است.
مشاغلی که برای تولید محصولاتشان نیازمند فن آوری های روز هستند، می‌توانند بهترین استفاده را از “مدل کسب و کار باز ” ببرند.
که شامل دو روش کلی است:
۱ . می تواینم با تکیه بر پتانسیل‌های موجود در کسب و کار دیگران خلق ثروت کنیم، که به دیدگاه خارج به داخل معروف است،
۲ . با سهیم کردن دیگر شرکت ها در منابع و یا پتانسیل هایی که در شرکت ما بلا استفاده مانده ، بازار جدیدی خلق کنیم.
این روش را دیدگاه داخل به خارج می‌گویند.
اتکای این مدل بر روی تبدیل شرکای کلیدی بالقوه به منابع کلیدی خارج از سازمان است.
هنری چسبرو مفهوم ” کسب و کار باز ” را بر این پایه بنا کرد که مشخصه دنیای جدید فن‌آوری، توزیع دانش است.
ما می‌توانیم با به اشتراک گذاشتن تحقیقات و پژوهشهای درون سازمان و امکانات مربوط به آن ، با دیگران ارزش‌های جدیدی خلق کنیم.
به واژه خلق دقت کنید. این نشان می‌دهد که اساس این مدل استفاده از ظرفیت خالی پتانسیل‌های درون شرکت ما و یا دیگر شرکت‌ها است.
عبارت ” مدل کسب و کار باز ” در این در مقابل عبارت “مدل کسب و کار بسته” قرار دارد.
کسب و کار بسته ، کسب و کاری است که تمامی فرآیند در درون شرکت اتفاق می‌افتد و شرکت برای پیش برد اهداف از اکوسیستم بسته خودش استفاده می‌کند.
در هر حال باید این را به یاد، داشت که تمامی افراد باهوش برای ما کار نمی‌کنند.
این یاداشت به مرور تکمیل می‌شود…
چرایی مدل کسب و کار باز
روال معمول شرکتهایی که با فن‌آوری در هر زمینه ای سر و کار دارند سپردن چالش‌های فن‌آوری به واحد تحقیق و توسعه درون سازمانی است.
منبع تحقیق و توسعه و فعالیت‌های کلیدی در داخل شرکت متمرکز است
و ایده‌ها در داخل کسب و کار ابداع و مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند.
این مدل کسب و کار بسته چالش‌هایی دارد :
۱ . فرآیند بالا مستلزم زمان زیادی برای تولید فن آوری است و بهره‌وری واحد تحقیق و توسعه را پایین می‌آید.
۲ . این فعالیت هزینه بر است چه از لحاظ مالی و چه منابع انسانی
۳ . امکان دارد که فن آوری تولید شده بنا به دلایل بسیاری در شرکت مورد بهره برداری قرار نگیرند و راکد بمانند!
بنابراین استفاده از مدل کسب و کار باز می‌تواند پاسخی برای ۳ چالش بالا باشد.
کسب تحقیق و توسعه از منابع خارجی می‌تواند باعث شود تا زمان ارائه محصول به بازار کاهش یابد،
در تصاجب سهم بازار از رقبا پیشی بگیریم ، صود دهی را افزایش دهیم و در هزینه‌ها صرفه جویی کنیم.
و زمانی که نوآوری استفاده نشده درون کسب و کار را به بیرون از سازمان می سپاریم ،
پتانسیل درآمد زایی جدیدی ایجاد می‌کنیم
مقایسه مدل کسب و کار باز و بسته
کلا سیستم کسب و کار بسته به الگو‌هایی نسبت داده می‌شود که تمامی تحقیق و توسعه (R&D) درون شرکت انجام می‌شود.
در مقابل آن سیستم کسب و کار باز این فعالیت را به خارج از شرکت گسترش می‌دهد.
برای مقایسه کسب و کارهایی که با فن آوری سر و کار دارند در دو مدل باز و بسته به جدول زیر نگاهی بیندازیم
کسب و کار بسته | کسب و کار باز |
|---|---|
| افراد باهوش داخل شرکت برای ما کار می‌کنند | ما با افراد باهوش داخل و خارج از شرکت‌مان کار می‌کنیم |
| برای سود بردن از تحقیق و توسعه باید آن را کشف کرده ، توسعه داده و در جای مناسب استفاده کنیم | تحقیق و توسعه خارج از شرکت ارزش بالایی دارد در عین حال تحقیق و توسعه داخلی می‌تواند بخشی از فرآیند سودآور خارج از شرکت شود. |
| برای رهبر بازار بود باید بیشترین میزان پژوهش ها در داخل شرکت انجام پذیرد | برای بهره برداری از یک تحقیق لازم نیست آغاز کننده آن باشیم |
| در صورت پیروز هستیم که بیشترین یا برترین ایده های صنعت خود را خلق کنیم | پیروزی وقتی حاصل می‌شود که بهترین استفاده را از ایده‌های داخلی و خارجی ببریم |
| ما باید از فرآیند نوآوری خود حفاظت کنیم و با ایجاد انحصار باعث شویم تا رقبا از ایده ما سودی نبرند | ما باید از استفاده دیگران از نوآوری ما سود ببریم و هر وقت مالکیت معنوی دیگران برای ما منافع ایجاد کند اقدام به خرید و یا مشارکت در آن نماییم |
عملکرد مدل کسب و کار باز – خارج به داخل
برای تشریح و درک بهتر این مدل از مثالی واقعی در دنیای کسب و کار استفاده می‌کنیم.
قبل از ادامه جالب است که بدانید وقتی اسم فن‌آوری و تحقیق به میان می‌آید منظورمان فقط شرکتهای فعال در زمینه تکنولوژی سطح بالا (High-Tech) نیست.
بسیاری از شرکتهای “محصول محور” که نیاز روزانه جامعه را تامین می‌کنند واحدهای تحقیق و توسعه بزرگ و کارآمدی دارند.
شرکت “پروکتر اند گمبل۱” یکی از این شرکت‌هاست.
شما محصولات بسیار متنوع آن را با برندهای متفاوتی می‌شناسید از چیپس پرینگلز گرفته تا تاید و حتی عطر معروف هوگو باس .
این شرکت به داشتن واحد تحقیق و توسعه بسیار قدرتمند معروف است و همین باعث شده در بسیاری جهات از رقبا پیشی بگیرد و رهبر بازار خود باشد.
داستان ما از جایی شروع می‌شود که در سال ۲۰۰۰ این شرکت با مشکل افت ارزش سهام روبرو بود.
هیئت مدیره آقای لفلی را به سمت مدیرعاملی برگزید
مدیرعامل جدید برای احیای شرکت نوآوریهای تازه را عامل اصلی برای پیشرفت می‌دانست،
اما به جای اضافه کردن هزینه‌های واحد تحقیق و توسعه چشم انداز جدیدی را ترسیم کرد:
۱ . ایجاد سودآوری از نوآوریهای درون شرکت با سهیم کردن شرکتهای دیگر در تکمیل این پژوهش‌ها
۲ . خلق ۵۰درصد نوآوریهای شرکت به وسیله تحقیق و پژوهش های خارج از شرکت
در واقع باید برای تحقیق و توسعه به مدل کسب و کار باز روی آورد،
و اتکای شرکت را از “تحقیق و توسعه” بر استراتژی جدید خود یعنی “ارتباط و توسعه” تغییر داد.
شرکت در سال ۲۰۰۷ از اهداف مورد نظر مدیرعامل پیشی گرفت و ۸۵ درصد بهره‌وری ” تحقیق و توسعه ” آن افزایش یافت،
در حالی که هزینه این بخش فقط مقدار اندکی بیش از زمانی بود که او این سمت را قبول کرده بود.
سه گام استراتژی پروکتور و گمبل
آقای لفلی ابتکار “ارتباط و توسعه” خود را بر روی سه پل ارتباطی جدید بنا کرد.
این سه پل عبارت بودند از : کارآفرینان فن‌آوری ، پلتفرم های اینترنتی و بازنشستگان
۱ . کارآفرینان فن آوری:
شامل دانشمندان بزرگ کسب و کارهای خود شرکت هستند که به صورت نظام‌مند با دیگر محققان و شرکتهای خارج از سازمان و دانشگاه‌ها در ارتباط هستند.
تا برای ایجاد نوآوری و یافتن پاسخ برای چالش های درون شرکت با هم مشارکت کنند.
این کار را قبلا به صورت موردی انجام داده بود برای مثال نخستین خمیردندان حاوی فلوراید با همکاری دانشگاه ایندیانا به نام کرست (crest) را به بازار عرضه کرده بود.
۲ . پلتفرم‌های اینترنتی حل مسئله:
به وسیله این دست پلتفرم ها با افرادی در سراسر جهان ارتباط برقرار می‌کنند که در زمینه حل مسئله خبره هستند.
شرکت پروکتور اند گمبل بخش مورد نیازی از پژوهشهای داخلی را برای افراد خارج از شرکت افشا می‌کند
و کسانی که بتوانند پاسخی به آن چالش‌ها بدهند ، پاداش نقدی دریافت می‌کنند.
۳ . بازنشستگان
شرکت پلتفرمی طراحی کرد تا بازنشستگان واحد تحقیق و توسعه شرکت به واسطه آن بتوانند در حل چالش ها و ایجاد نوآوری در شرکت سهیم باشند.
استفاده از پلتفرم‌های اینترنتی آزادی بیشتری برای طراحی مدل کسب و کار باز ایجاد کرده‌اند.
نکات بوم کسب و کار مدل نوآوری خارج به داخل
مدل نوآوری باز خارج به داخل بیشتر قسمت سمت چپ بوم را پوشش می دهد و نکاتی که باید رعایت شود همگی به سمت قسمت چرخه تولید بر‌می‌گردد.
فقط در بخش بندی مشتریان شامل دو گروه ذیل می باشند:
۱٫ شرکت هایی که بخشی از چالش های تحقیق و توسعه را در درون شرکتشان نمی‌توانند حل کنند و یا زمان و بودجه کافی برای آن ندارند.
۲ .شرکت ها و پژوهشگران مستقلی که برای چالش‌های علمی دیگر شرکت‌ها راه حل دارند
مطالعه مقاله بوم کسب و کار به عنوان پیش نیاز توصیه می‌شود
بلوک فعالیت های کلیدی
ساخت و تولید بر پایه دانش خارج از شرکت نیازمند ساختار مناسبی است تا این نهادهای خارجی را با گروه تحقیق و توسعه داخلی مرتبط کند.
به زبان ساده تر تمامی فعالیت‌هایی که جهت هماهنگی و درونی کردن ، تحقیقات و یا حق اختراع خارج از شرکت باید انجام شود در این بلوک قرار می‌گیرند.
بلوک منابع کلیدی
کسب سود از نوآوری های خارجی نیازمند تامین منابع مورد نیاز جهت تبدیل این نوآوری ها به محصول یا خدمات است.
در این بلوک تمامی منابع مورد نیاز برای تولید محصول جدید و یا اتصال به شبکه‌های خارج از سازمان قرار می‌گیرند.
تکلیف منابع مورد نیاز برای تولید محصول که روشن است.
بعضی وقت‌ها ما برای توسعه کسب و کار شبکه‌ای از روابط یا پلتفرمی از منابع خارج از شرکت استفاده می‌کنیم.
برای مثال فیس بوک چند سال پیش اینستاگرام را به عنوان شبکه‌ای خارج از شرکتش ، خریداری کرد.
بلوک ساختار هزینه ها
استفاده از نوآوری های خارج از کسب و کارمان مسلماً به پول نیاز دارد و بابت آن چه به صورت خرید و یا اجاره حق امتیاز باید مبالغی پرداخت شود.
همچنین بومی سازی این نوآوری با شرایط داخل کسب و کار نیز شامل هزینه‌هایی می‌شود ،
مانند هزینه تولید محصول از این نوآوری جدید ،
اما با این کار زمان عرضه کالا به بازار را کاهش می‌دهیم و بهره وری تحقیق و توسعه داخلی را هم زمان افزایش می‌دهیم.
عملکرد مدل نوآوری باز – خارج به داخل
مدل نوآوری باز خارج به داخل بر کسب درآمد از دارایی‌های استفاده نشده داخلی با اولویت “حق اختراع” و “فن آوری” متمرکز است.
در واحد تحقیق و توسعه شرکت‌ها معمولا پژوهش‌هایی وجود دارند که صرفه اقتصادی برای شرکت ایجاد نمی‌کنند و یا در راستای اهداف کلی شرکت کنار گذاشته می‌شوند.
مدل نوآوری باز این امکان را در اختیار شرکت‌ها قرار می‌دهد که با واگذاری این پتانسیل های راکد درون شرکت کسب درآمد کند.
داستان یک خیریه با مدل نوآوری باز
نمونه بارز این مدل “مخزن حق اختراع گلکیواسمیت کلاین۲” است که هدفشان ایجاد دسترسی بهتر دارو برای فقیرترین کشورهاست.
اگر چه هدف این مخزن استفاده از تحقیقات راکد شرکتهای دارویی برای تولید دارو در کشورهای فقیر است و درآمدزایی هدف اولشان نیست،
اما مدل کسب و کار باز با نگاه داخل به خارج را به خوبی پیاده کرده‌اند.
شرکتهای دارویی برای تولید دارو معمولا بر روی داروهای موثر و با مصرف بالا در کشورهای متمول تمرکز می‌کنند.
در این مالکیت معنوی تحقیقاتی که بر روی بیماری هایی که کمتر مورد بررسی قرار گرفته‌اند بلااستفاده باقی می‌ماند.
مخزن حق اختراع گلکسواسمیت این مالکیت‌های معنوی را از صاحبانشان جمع آوری می‌کند و در دسترس بقیه محققین قرار می‌دهد.
با این کار از راکد مانده تحقیقات بلااستفاده مانده در شرکتهای بزرگ جلوگیری می‌کند.
در کنار هم قرار گرفتن این تحقیقات راکد ماند در کنار هم ارزش چشمگیری ایجاد می‌کند.
این مدل را می‌توان در پروژه‌هایی با سود و منفعت مالی بالا نیز پیاده نمود.
پلتفرم دو وجهی مدل کسب و کار باز
پلتفرم “اینوسنتیو۳” به عنوان یک کسب و کار دو وجهی است که از مدل کسب و کار باز خارج به داخل بهره می‌برد.
از یک طرف شرکتهایی نیازمند به حل چالش‌های تحقیقاتی را به خود جذب می‌کند و این شرکت‌ها را جستجوگر می‌نامد.
جستجوگران چالش های تحقیقاتی خود را در این سایت به اطلاع عموم مردم می‌رسانند.
از طرف دیگر دانشمندانی که در تلاش هستند برای این مشکلات لیست شده راه حل بیابند را جذب خود می‌کند و آنها را مشکل‌گشا می‌نامد.
“جستجوگران” برای “مشکل‌گشاهایی” که مشکل آنها را به صورت موفقیت آمیزی حل کنند ، پاداشی از پنج هزار دلار تا یک میلیون دلار در نظر می‌گیرند.
ارزش پیشنهادی این پلتفرم جمع کردن و مرتبط کردن این دو گروه با یکدیگر در سطح جهان است.
نکات بوم کسب و کار مدل نوآوری داخل به خارج
در مدل نوآوری داخل به خارج قسمت سمت راست بوم حاوی نکات اصلی است.
اضافه کردن به جریان درآمدی برای شرکت بدون فعالیت‌های تولیدی جدید هزیته بر در داخل کسب و کار هدف این الگو است.
مثل اعطای مجوز ، فروش یا اجاره حق امتیاز و …
بلوک ارزش پیشنهادی
ارزش پیشنهادی در این مدل کاربرد ثانویه پژوهش‌ها و یا فن اوری هایی است که در درون شرکت بدون استفاده باقی مانده‌اند.
یا مالکیت‌های معنوی خریداری شده که اکنون دیگر برای شرکت استفاده‌ای ندارند.
نمونه بارز آن فروش خط تولید پراید از کره جنوبی به ایران است ، که خود شرکت کیا از حق معنوی فورد برای ساخت این خودرو بهره برده بود.
بلوک کانال‌های ارتباطی
برای ایجاد یک کسب و کار باز به رابطی نیاز داریم تا بین صاحبان حق اختراع یا پژوهش‌ها و شرکتهایی که به آنها نیاز دارند پلی برقرار کنیم.
این کار معمولا به کمک یک پلتفرم اینترنتی مهیا می‌شود.
البته همیشه می‌توانیم با نگاه خلاق‌تر بازار جدیدی در کنار بازار پر رقابت فعلی ایجاد کنیم.
مثل استراتژی نینتندو ویی
بلوک بخش بندی مشتریان
دارای دو یا سه بخش بندی عمده و اصلی است.
۱٫بازار ثانویه که به حقوق مالکیت معنوی دیگر شرکت ها برای تولید محصول خود و عرضه سریع تر به بازار نیازمند هستند
۲٫صاحبان جواز و حقوق مالکیت معنوی راکد مانده ، که از پتانسیل این مجوزها استفاده نمی‌کنند
بلوک جریان درآمدی
شرکت‌ها با فراهم آوردن امکان بهره برداری از ایده های استفاده نشده داخلی برای سایرین جریان درآمدی جدید ایجاد می‌کنند
برای این کار قیمت گذاری مناسبی برای حقوق معنوی قابل واگذاری چه به صورت اجاره و یا فروش باید انجام پذیرد
در مواردی هم این واگذاری در قالب مشارکت برای تولید در شرکت جدیدی صورت می‌پذیرد و جریان درامدی از سود حاصله از این مشارکت در شرکت دیگر به کسب و کار ما وارد می‌شود
جمع بندی مدل کسب و کار باز
مدل کسب و کار باز بر مبنای استفاده از پژوهش‌ها و فن آوری های فرا سازمانی بنا شده است.
و امکان خلق ارزش جدید با به اشتراک گذاری آن بین شرکت ها و یا منابع خارج از کسب و کار را به وجود بیاورد
دو الگو برای این کار تعریف شده
۱٫الگوی خارج به داخل که:
معمولا شرکتهایی که دارای برند معروف، کانال های توزیع قوی و ارتباط با مشتریان عالی هستند. برای مدل کسب و کار باز خارج به داخل پتانسیل خوبی دارند.
آنها با مبنا قراردادن منابع خارجی نوآوری ، کیفیت ارتباطات کنونی خود با مشتریان را به شکل چشمگیری ارتقا می‌دهند.
بلوک‌های کلیدی مدل نوآوری خارج به داخل در سمت چپ بوم قرار دارند.
۲٫ الگوی داخل به خارج که:
شرکتهایی که با عملیات تحقیق و توسعه داخلی زیادی سر و کار دارند ، دارای دانش و فن آوری و مالکیت های معنوی استفاده نشده بسیاری هستند.
این پتانسیل های راکد معمولا به دلیل تمرکز شرکت بر کسب و کار اساسی خود بلااستفاده باقی می مانند.
این دست شرکت ها مستعد استفاده از مدل کسب و کار باز داخل به خارج هستند.
این دارایی های راکد می توانند در شرکت دیگر و برای کاربرد دیگری با ارزش باشند.
اگر شما هم تجربه و یا نظری دارید یا نمونه های مشابهی می‌شناسید در قسمت نظرات به اشتراک بگذارید.
این یاداشت به مرور تکمیل می شود…
ترتیب پیشنهادی مطالب مرتبط